موسیقی ما را احاطه کرده است
در لیست موسیقی ما، رادیو، تبلیغات تجاری، موسیقی فیلم، برنامه های تلویزیونی و … به نوعی از موسیقی بهره گرفته شده است. با این حال ما مهارت شنیدن بدون گوش دادن را آموخته‌ایم. برای آموختن گوش دادن فعالانه، باید بیاموزیم که مانند شرلوک هولمز با گوش‌های خود نگاه کنیم!یادگیری فعالانه یکی از رویکرد‌های آموزشی در مباحث مختلف تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان است تا در مباحث مختلفی از قبیل زبان، تاریخ، جغرافیا، فیزیک، شیمی و … با مشارکتی فعالانه در کلاس و انجام فعالیت‌های آموزشی در کلاس مطالب را بیاموزند. در یادگیری موسیقی نیز فعالانه گوش دادن یکی از نیاز‌های هنرجویان است تا درباره آنچه که می‌شنوند فکر کنند. در واقع گوش دادن فعالانه، گوش دادن هدفمند است.
این نوع از گوش دادن به موسیقی نیازی به مهارت‌های پیشرفته موسیقی یا توانایی نوت‌خوانی و … ندارد. البته این کار برای هنرجویان سطح پیشرفته پس از سال‌ها تمرین و یادگیری موسیقی نیز مفید است. زیرا این هنرجویان نیز هنگامی که می‌خواهند درباره آنچه که می‌شنوند سخن بگویند با مشکل مواجه می‌شوند. هنرجو ممکن است با قطعه آشنا باشد یا حتی آن را به خوبی بشناسد ولی آیا تا به حال درباره آن فکر کرده است؟ بنابراین گوش دادن فعالانه می‌تواند هم در دوره‌های آموزشی دانشگاهی و هم خارج از این دوره‌ها برای هنرجویان و علاقمندان به موسیقی مفید باشد.
بسته به هدف ما در گوش دادن به موسیقی، گوش دادن فعالانه را می‌توانیم به سه نوع تقسیم کنیم:
در آموزش تاریخ موسیقی، تئوری موسیقی و دوره‌های درک و دریافت موسیقی این سه نوع گوش دادن
1) گوش دادن موثر
2)گوش دادن ساختاری
و 3) گوش دادن مکالمه‌ای یا دیالوگی هستند.
گوش دادن موثر
این نوع از گوش دادن شاید پایه‌ای ترین نوع باشد.
این روش از گوش دادن تصویر وسیعی از موسیقی را برای هنرجو ترسیم می‌کند. در این روش احساسات، رنگ‌ها سبک و ژانر، شخصیت‌پردازی و … برای هنرجو آشکار می‌شود. در این روش که می‌توان آن را “استراتژی نمونه‌ای” نیز نامید، به سرعت یک قطعه یا چند قطعه را بررسی می‌کنیم و پیش می‌رویم. در این روش پیش از آن که از هنرجویان درباره جزئیات موجود در قطعه و دریافت آنها سوال بپرسیم تفسیری از قطعه را به آنها ارائه می‌دهیم.در این نوع از گوش دادن باید به سوالاتی مشابه با سوالات زیر پاسخ دهید.
- صدای چه سازهایی را می‌شنوید؟
- این موسیقی در چه ژانری است؟
- چه احساسی را در شما برمی‌انگیزد؟
- چه مقدار سریع یا آهسته است؟
(برای افراد در سطوح پیشرفته‌تر این سوالات می‌توانند هدفمندتر و جزئی‌تر باشند مانند: تمپو، متر، ریتم، رنج صدا و …)
گوش دادن ساختاری
این نوع از گوش دادن به موسیقی مشابه به بررسی یک مجسمه یا تابلو نقاشی است که در آن به لحظات خاصی از موسیقی از قبیل فراز و فرودها و نقاط اوج توجه می‌شود. در گوش دادن به روش ساختاری اغلب لحظات مختلف یک قطعه با یکدیگر مقایسه می‌شوند. سوالاتی که بیشتر در این نوع مطرح می‌شود از این دست هستند:- چگونه آهنگساز از یک لحظه از یک ایده به ایده دیگر حرکت می‌کند و چرا؟
- در قطعه موسیقی چه سوال و جواب‌هایی شکل می‌گیرد و پاسخ‌ها چگونه به حل سوالات می‌پردازند؟
- شعر یا متن موسیقی چگونه با اصوات ارتباط برقرار می‌کنند؟
و…
گوش دادن مکالمه‌ای یا دیالوگی
این نوع از گوش دادن به موسیقی شاید پیچیده‌ترین و زمانبرترین نوع باشد. با این حال مفیدترین نوع نیز محسوب می‌شود. همانطور که از نامش مشخص است، این نوع از گوش دادن، موسیقی مورد نظر ما را با یک عنصر خارجی، قطعات موسیقی دیگر، آثار هنری، متون ادبی، اشیاء و … مقایسه می‌کند و به بررسی ارتباط بین آنها می‌پردازد. یادگیری موسیقی مانع از بهره بردن از متون یا آثار بصری نمی‌شود. اگر موسیقی شما دارای شعر است می‌توانید به بررسی آن همراه با موسیقی بپردازید. (در صورتی که زبان شعر با زبان شما متفاوت است از ترجمه آن نیز استفاده کنید.) گاهی بهره‌گیری از مصادیق مشابه در سایر انواع آثار هنری مانند هنرهای تجسمی باعث می‌شود بهتر بتوانیم با موسیقی ارتباط برقرا کنیم.در این نوع از گوش دادن به موسیقی، قطعه موسیقی با قطعه‌ای دیگر از همان آهنگساز، اجرا و ضبطی متفاوت از همان قطعه، تابلو نقاشی یا مجسمه‌ای که همان مفهوم را تداعی کند یا متعلق به همان دوره است و یا با مقاله روزنامه یا نقدی از همان دوره تاریخی مقایسه می‌شوند. این مقایسه حتی می‌تواند تفسیرها و برداشت‌های مختلف در طول زمان باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
Want to join the discussion?Feel free to contribute!