چگونه ویولن خود را کوک کنیم؟ (آموزش کامل و کاربردی)

یکی از ساده‌ترین روش‌های کوک کردن سازها از جمله ویولن استفاده از دستگاه تیونر دیجیتالی است. نحوه کار این دستگاه به این صورت است که با کشیدن آرشه بر سیم بدون انگشت‌گذاری (دست‌باز) دستگاه فرکانس دقیق سیم و نوتی را در حال حاضر در حال اجرای آن هستید بر روی صفحه دیجیتالی نمایش می‌دهد و تنها کاری که باید انجام دهید چرخاندن گوشی‌ها  یا پیچ‌های تنظیم دقیق ویولن برای رسیدن به فرکانس و نوت مورد نظر است. دقت کنید که برای هر سیم یک گوشی مجزا در بالای دسته ساز و همینطور یک پیچ تنظیم دقیق در قسمت سیم‌گیر ویولن موجود است.

تیونرهای در قیمت‌ها و کیفیت‌های مختلفی در بازار موجود هستند و بسته به میزان بودجه خود می‌توانید تیونر مورد نظرتان را انتخاب کنید.

با پیشرفت گوشی‌ها و تبلت‌های هوشمند برنامه‌هایی برای کوک ویولن نیز طراحی شده‌اند که بدون هیچ هزینه‌ای می‌توانید آنها را تهیه و استفاده کنید. کیفیت این برنامه‌ها مانند تیونرهای میان رده بازار است و برای استفاده روزمره بسیار مناسب هستند.

می‌توانید یکی از نمونه‌های کاربردی این تیونر را دانلود کنید:

نسخه گوشی‌های اپل: دانلود اپلیکیشن رایگان Pano Tuner از itunes

نسخه گوشی‌های اندروید: دانلود اپلیکیشن رایگان Gstrings  از کافه بازار

دقت کنید چرخاندن گوشی‌های ساز باید بسیار آهسته و آرام انجام شود. هرگونه چرخش ناگهانی و یا چرخاندن بیش از حد باعث پاره شدن سیم شما خواهد شد.

چرخاندن پیچ‌های تنظیم دقیق به هر اندازه باعث پاره شدن سیم شما نخواهد شد و از این بابت آسوده باشید.

جهت مخالف عقربه‌های ساعت: افزایش فرکانس

جهت عقربه‌های ساعت: کاهش فرکانس

در صورتی که در منزل پیانو یا کیبورد (ارگ) دارید، می‌توانید با استفاده از آنها هم ویولن خود را کوک کنید. برای این کار نوت‌ها را به ترتیب مانند تصویر زیر روی پیانوی خود اجرا کنید و به دقت به صدای آن گوش کنید. سپس سعی صدای سیم مورد نظر خود را با پیانو هماهنگ و یکسان کنید. این روش از کوک کردن نیاز به تمرین و مهارتی دارد که به تدریج در شما تقویت خواهد شد و این مهارت همان توانایی تشخیص فرکانس صدا است. با این تکرار و تمرین این روش گوش شما به فرکانس نوت‌ها حساس‌تر خواهد شد و این مهارت باعث بهبود انگشت‌گذاری شما می‌شود و نوت‌های فالش (ناکوک) کمتری خواهید داشت.

در صورتی که در منزل پیانو و کیبورد در اختیار ندارید می‌توانید از روش‌های زیر برای این نوع از کوک کردن استفاده کنید:

تقریبا تمام دستگاه‌های تیونر دیجیتالی، قابلیت تولید صدا در فرکانس‌های مختلف را دارند و می‌توانند نوت مورد نظر شما با صدای بلند پخش کنند.

می‌توانید از اپلیکیشن‌های گوشی همراه که صدای پیانو را شبیه‌سازی می‌کنند نیز استفاده کنید.

گوشی‌های اپل: دانلود اپلیکیشن Virtuoso Piano Free 3 از itunes

گوشی‌های اندروید: دانلود اپلیکیشن Real Piano از کافه بازار

همینطور می‌توانید از فایل‌های صوتی زیر نیز برای این منظور استفاده کنید:

فایل صوتی سیم اول (می) E

دانلود

فایل صوتی سیم دوم (لا) A

دانلود

فایل صوتی سیم سوم (ر) D

دانلود

فایل صوتی سیم چهارم (سل) G

دانلود

این روش از کوک کردن مهارتی است که باید به صورت روزمره آن را تمرین کنید تا پس از مدتی به تدریج بتوانید به صورت نسبی سیم‌ها را کوک کنید. این روش به این صورت است که ابتدا سیم لا (A) را با یکی از روش‌های بالا کوک می‌کنیم. سپس باید سیم لا را همزمان با سیم ر (دوبل) بنوازید. در این صورت یک فاصله پنجم درست خواهید داشت. در صورتی که سیم سوم (ر) کوک نباشد و از فرکانس خود کمتر یا بیشتر باشد، دو صدایی که حاصل دو سیم است بر روی هم منطبق نبوده و صدایی نامطلوب و ناخوشایند خواهید شنید. در صورتی که سیم ر در کوک صحیح خود باشد، دو صدا با فاصله پنجم درست بر هم منطبق شده و صدایی مطلوب و شفاف خواهیم داشت.با تغییر کوک و چرخاندن گوشی یا پیج تنظیم دقیق سیم سوم و گوش دادن دقیق به فاصله و کیفیت دو صدا، متوجه لحظه انطباق فرکانس دو سیم خواهید شد. در این مرحله سیم سوم شما کوک شده است. حال همین کار را در مورد سایر سیم‌ها انجام دهید. (سیم سوم با سیم چهارم ) و (سیم اول با سیم دوم) دوبل نواخته و کوک شود.

نکته: به این علت ابتده سیم لا (A) را کوک می‌کنیم که در ارکسترهای بزرگ که سازهای زهی، بادی، کوبه و … همنوازی می‌کنند و طبیعتا تمام سازها می‌بایست کوک یکسان داشته باشند، ساز بادی ابوا نوت لا را اجرا می‌کند و سایر سازها با گوش دادن به این صدا، ساز خود را کوک می‌کنند. به همین علت معمولا ابتدا سیم لا و سپس سایر سیم‌ها توسط نوازنده کوک می‌شوند.

یکی از مشکلات معمول هنگام کوک کردن ویولن، خارج شدن گوشی از جعبه گوشی و شل شدن آن است. در این وضعیت در صورت رها کردن گوشی، سیم کشش خود را از دست داده و به سرعت کوک رها می‌شود. برای جلوگیری از این اتفاق، زمان کوک کردن و چرخاندن گوشی درجهت مورد نظرتان (ساعتگرد یا پادساعتگرد)، گوشی را همزمان به سمت داخل جعبه گوشی‌ها فشار دهید. در این صورت پس از رها کردن آنها در جای خود مستحکم خواهند بود و کوک خود را حفظ خواهند کرد.

برای جلوگیری از پاره شدن سیم تا جایی که می‌توانید از پیچ‌های تنظیم دقیق موجود در سیم گیر استفاده کنید. فقط در صورتی که کوک ساز به دلایل مختلف تغییر بسیار زیادی کرده است از گوشی‌ها استفاده کنید. این دلایل می‌توانید تغییر ناگهانی و بسیار زیاد رطوبت و دمای هوا، ضربه به ساز یا گوشی‌ها، تعویض سیم، کوک نکردن ساز برای مدت طولانی و … باشد.

علیرضا شهابی نوازنده و مدرس ویولن و ویولا