چگونه ساز خود و فرزندمان را انتخاب کنیم؟ (قسمت دوم)

اگرچه کودک توسط پیانو کوک نواختن و کنترل آرشه را نمی‌آموزد، ولی یادگیری پیانو نیز مزایای خود را دارد. برای مثال، یادگیری پیانو برای نوازنده این امکان را فراهم می‌کند تا با استفاده از هر دو دست ملودی و هارمونی قطعه را همزمان بنوازند که هردوی این موارد از مباحث بسیار مهم موسیقی هستند. از طرفی نوازنده پیانو این امکان را دارد که نوت‌ها را مقابل چشمان خود ببیند که این موضوع در یادگیری تئوری موسیقی می‌تواند بسیار سودمند باشد. اجرایی زیبا از گلن گولد (Glenn Gould) نوازنده برجسته پیانو را ببینیم:

ویولن کوچکترین عضو از خانواده سازهای زهی آرشه‌ای است. این ساز در ابعاد کوچک برای تمام سنین در فروشگاه‌های موسیقی وجود موجود است و از قیمت مناسبی نیز برخوردار است. کودک به راحتی می‌تواند آن را حمل کند. یکی از مزایای ویولن بر سایر سازها این است که پرده بندی روی دسته ساز برای نوازنده مشخص نشده است و کودک می‌آموزد که چگونه کوک بنوازند و نوت‌ها را در ذهن خود بشوند. به این ترتیب از ابتدای نوازندگی خود مهارت شنیداری موسیقی در او تقویت خواهد شد. از طرفی استفاده از آرشه کمک می‌کند (Phrasing) تا جمله بندی در موسیقی را بهتر درک کند. هر دو مورد گفته شده در سایر سازها نیز کاربرد دارد که  در صورت تمایل به یادگیری در آینده، کودک به خوبی این موارد را توسط ویولن آموخته است. زمستان اثر آنتونیو ویوالدی (Antonio Vivaldi) با اجرای کوین میورا (Kevin Miura) را ببینیم:

معمولا کودکان کمتری در ابتدا به یادگیری ویولا می‌پردازند و پس از گذشت چند سال از یادگیری ویولن، یادگیری ویولا را شروع می‌کنند. علت این موضوع بزرگتر بودن این ساز نسبت به ویولن است. ظاهر ویولا کاملا مشابه با ویولن و فقط کمی بزرگتر از آن است. ویولا صدایی گرم و بم‌تر از ویولن دارد و برای نواختن آن از کلید دو در نوت خوانی استفاده می‌شود. تعداد نوازندگان این ساز نسبت به ویولن کمتر است و این امر فرصتی مناسب برای فعالیت حرفه‌ای و کسب درآمد فراهم می‌آورد. سوئیت شماره 3 اثر جان سباستین باخ (J.S.Bach) را با اجرای دیوید آرون کارپنتر (David aron carpenter) ببینیم:

 نوازندگان این ساز از کلید فا برای نوت خوانی استفاده می‌کنند. این ساز برای کودکان در ابعاد مختلف ساخته می‌شود و سازهای مبتدی را با قیمت‌هایی مناسب می‌توان تهیه کرد ولی سازهای حرفه‌ای که نوازنده در آینده به آن نیاز خواهد داشت قیمت بالایی دارند. جابجایی این ساز به علت بزرگ بودن کمی سخت و برای حمل و نقل یک صندلی از اتومبیل را اشغال می‌کند. صدای این ساز بم‌تر از ویولا، گرم و دلنشین است. سوئیت شماره 1 جان سباستین باخ (J.S.Bach) با اجرای روستروپوویچ (Rostropovic) را ببینیم:

 این ساز نیز در ابعاد مختلف برای کودکان ساخته می‌شود و برای نوازندگی در سبک‌های مختلف مانند کلاسیک و جز مناسب است. این ساز بزرگترین ساز خانواده زهی محسوب می‌شود و بم‌ترین صدای این خانواده را داراست. حمل و نقل آن به علت ابعاد بزرگ دشوار است.

کنسرتو برای کنتر باس:

گیتار از دسته سازهای زهی دارای پرده بندی (فرت) است که به نوع رایج آن دارای 6 سیم است. این ساز انواع مختلفی دارد.کلاسیک، آکوستیک، الکتریک، باس و … از انواع مختلف گیتار هستند. از گیتار در سبک‌های مختلف از جمله کلاسیک، جز، بلوز، راک، فلامنکو، پاپ و … استفاده می‌شود. این ساز در ابعاد کوچک برای کودکان ساخته شده است و تقریبا تمام سنین می‌توانند به یادگیری آن بپردازند. گیتار کلاسیک، قطعه الحمبرا:

این دو ساز ابعاد کوچکی دارند و قابلیت حمل آسانی دارند و هنگامی که قطعات آن از هم جدا شده‌اند بسیار کوچک هستند. توانایی نواختن ملودی‌های آشنا پس از زمانی کوتاه از شروع نوازندگی، ویژگی‌ این سازهای است. این دو ساز بادی صدایی دلنشین و آرامش‌بخش دارند. ویدئوی اول: آندانته برای فلوت در دو ماژو اثر موزارت (Mozart) با اجرای جیمز گالوی (James Galway):

اجرای کلارینت از سمفونی شماره 2 راخمانینف (rachmaninoff):

سازهای بادی دو زبانه‌ای هستند و کودک برای نواختن آن باید از زبانه‌های ظریف آن مراقبت کند. در صورت شکستن زبانه باید آنها را تعویض کرد تا بتوان دوباره ساز را نواخت. این ساز کمی دشوارتر از کلارینت بوده و گاهی نوازندگان در سنین کم به یادگیری کلارینت پرداخته و پس از مدتی ابوا را شروع می‌کنند. نوازندگی ابوا در قطعه‌ای از چایکوفسکی (Tchaikovsky):

باسون ساز بادی بزرگ و سنگینی است که امروزه در ابعاد کوچک نیز ساخته شده است. تعداد نوازندگان این ساز بسیار کم است و تمام ارکسترها نیازمند استفاده از این ساز هستند. در نتیجه فرصت شغلی بهتری را نسبت سایر نوازندگان در اختیار دارند. بستن قطعات مختلف این ساز نیاز به زمان نبستا زیادی نسبت به سایر سازهای بادی دارد. نوازندگی باسون از استوارت پاتر (Stuart Potter):

کودکان معمولا از سنین بالای 4 سال می‌توانند به یادگیری این سازها بپردازند. اغلب این سازها در اندازه کوچک هم ساخته شده‌اند. نوازنده سازهای بادی برنجی می‌تواند در بیشتر سبک‌های موسیقی مانند جز ، ارکستر بادی‌، ارکستر کلاسیک و … فعالیت کند. سازهای مبتدی از قیمت مناسبی برخوردار هستند ولی ارتقای آنها هزینه بیشتری خواهد داشت.

فرنچ هورن مانند ابوا جزء سازهای بادی دشوار محسوب می‌شوند. علت این مساله این است که نوت‌ها با تغییر شکل زبان تغییر می‌کنند. قسمتی از سمفونی شماره 5 چایکوفسکی را با اجرای دنیلو استگنی (Danilo Stagni) ببینیم:

ترومبون در اندازه‌های کوچک ساخته شده است که قسمت جلویی آن کوتاه‌تر است.

اگر کودک شما علاقه به یادگیری ترومپت دارد و هنوز برای این ساز دستان کوچکی دارد، یادگیری کورنت می‌تواند راه حل خوبی باشد. هردوساز ترومپت (کورنت) و ترومبون سازهایی پرکاربرد هستند و صداهایی با شخصیت متفاوت ایجاد می‌کنند. در ابتدای یادگیری، دمیدن در این سازها کمی مشکل خواهد بود که باعث خستگی لب می‌شود. رومنس برای ترومبون اثر وبر (Weber) را ببینیم:

کنسرتو در سی بمل ماژور برای ترومپت اثر آلبینونی (Albinoni) با اجرای گابور تارکووی (Gabor Tarkovi):

توبا تنها در اندازه اصلی ساخته می‌شود و به ندرت کودک در ابتدای نوازندگی خود این ساز را می‌تواند بنوازند. کودک می‌تواند ابتدا یوفونیوم را یاد بگیرد و در آینده به یادگیری توبا بپردازد. اجرای قطعه چارداش (Czardas) اثر ویتوریو مونتی (Vittorio Monti) با ساز توبا:

یکی از مزایای یادگیری سازهای کوبه‌ای این است که می‌توانید با یادگیری مجموعه‌ای از تکنیک‌ها در نوازندگی کوبه‌ای، به نواختن تعداد زیادی از سازهای مختلف کوبه‌ای مانند: درام باس، تیمپانی و … بپردازید. سازهای کوبه‌ای انواع بسیار زیادی دارند و از آن‌ها می‌تواند در سبک‌های مختلف موسیقی مانند: کلاسیک، جز، راک، پاپ و … استفاده کرد. هزینه تهیه ساز به نوع ساز و تعداد قطعاتی که نوازنده خریداری می‌کند بستگی دارد. برای شروع با هزینه‌ای مناسب می‌توان این سازها را تهیه کرد و به تدریج به تکمیل آن پرداخت. حمل و نقل سازهایی همچون درام کاری دشوار است. اجرایی زیبا با ساز درام را ببینیم:

نوازندگی با درام کونگا:

فراموش نکنید که امکان دارد علاقه فرزند شما به آواز، بیشتر از نوازندگی یک ساز باشد. البته یادگیری ساز برای خوانندگان امری ضروری است. با این وجود پیش گرفتن مسیر خوانندگی و آواز حرفه‌ای مساله‌ای است که باید آن را در نظر داشت. از مهارت خوانندگی می‌توان در تمام سبک‌های موسیقی مانند کلاسیک، جز، موسیقی اصیل ایرانی، پاپ و … استفاده کرد. البته به این نکته توجه کنید که خواننده باید مهارت‌های ویژه‌ای را که در هر سبک موسیقی مورد نیاز است، فرا بگیرد.

ویدئوی آواز استاد محمدرضا شجریان در سبک موسیقی اصیل ایرانی:

آندره بوچلی در سبک آواز کلاسیک: